Το Vanishing Landscapes (Τοπία που χάνονται) είναι ένα διετές ερευνητικό πρόγραμμα που κορυφώνεται με μία τετραήμερη συνάντηση από τις 6 έως 9 Μαρτίου 2025 στην εύθραυστη λιμνοθάλασσα της λεκάνης του Αιτωλικού.
Σημείο εκκίνησης και έμπνευσης αποτελεί το έργο της αείμνηστης καλλιτέχνιδος, Βάσως Κατράκη, η οποία με τα πρώτα της έργα στρέφει την προσοχή της στη λιμνοθάλασσα και στις κοινότητες που ζούσαν και εργαζόταν γύρω από αυτή -ψαρεύοντας, ζώντας μεροδούλι-μεροφάι. Η προσοχή που έδειξε σε αυτή την περιοχή την ευαισθητοποίησε σταδιακά σχετικά με τους αγώνες της εργατικής τάξης, τις ανισότητες και τα πολιτικά δικαιώματα και αργότερα εμπλούτισε τα πολιτικοποιημένα έργα της με ζέση, αντιδρώντας κατά της Χούντας και άλλων κοινωνικών ανισοτήτων.
Τα πρώτα της έργα, που είχαν τις ρίζες τους στο Αιτωλικό, λειτουργούν ως μία προφητική υπενθύμιση του ουσιώδους ρόλου που παίζουν το μέρος, το πλαίσιο και οι διαπροσωπικές επαφές στη διαμόρφωση της κοινωνικής συνείδησης. Αυτή η σειρά, που απεικονίζει τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας καθώς και τις ξεχωριστές πρακτικές ψαρέματος στη λιμνοθάλασσα, αναμειγνύει την «κοινωνική» με τη «μοντερνιστική» αφηρημένη τέχνη μέσα από τον φακό της ανθρώπινης εμπειρίας.
Ωστόσο, αυτό που κάνει τη μέθοδο της Κατράκη να είναι επίκαιρη ακόμα και σήμερα είναι η «κοινωνική ευαισθησία» της και το γεγονός ότι ήταν ριζωμένη στη γη και στον τόπο της. Εν μέσω του Κεφαλαιόκαινου[1] και στην εποχή της «υπερκινητικότητας», όπου μπορούμε να είμαστε ταυτόχρονα παντού και πουθενά, με τη συνάντηση αυτή ελπίζουμε να αποτίσουμε φόρο τιμής στην ίδια τη λιμνοθάλασσα για την οποία ενδιαφέρθηκε τόσο η Κατράκη. Θα είναι μία ευκαιρία να ενσκύψουμε κριτικά στις κοινωνικές, ψυχικές και ζωώδεις περιπλοκότητες και υβριδώματα της λιμνοθάλασσας.
Με το Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών – Μουσείο Βάσως Κατράκη στο Αιτωλικό ως εφαλτήριο, θα εξερευνήσουμε πώς ένα ίδρυμα τεχνών που είναι καλά ριζωμένο στη γη και στην κοινότητα μπορεί να δώσει νόημα στο μέλλον: από την αναδρομή στα έργα της Κατράκη και τη σύνδεσή τους με το περιβάλλον του τόπου, την ακρόαση και την άντληση διδαγμάτων από τις ανθρώπινες και μη κοινότητες που έχουν αναπτυχθεί με το νερό, μέχρι και τον αναλογισμό για τη μεταμόρφωση του τοπίου, ούτως ώστε να μπορέσουμε να βρούμε τα εργαλεία που θα μας βοηθήσουν να συμβιώσουμε και να προσαρμοστούμε στον ριζικά μεταβαλλόμενο κόσμο μας.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Πέμπτη, 6 Μαρτίου 2025
09:00 – 20:00 | Έκθεση μουσείου ανοιχτή για το κοινό
Τοποθεσία: Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσως Κατράκη
09:00 – 20:00 | Skylarking (Long Play), Ηχητική εγκατάσταση του Nuno da Luz
Η χωρική διάσταση της εγκατάστασης έχει σχεδιαστεί από τους Hiboux ARCHITECTURE με υλικά από το περιβάλλον του Αιτωλικού και με χαλιά του Λαογραφικού Μουσείου Αιτωλικού
Τοποθεσία: Φουαγιέ του Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείου Βάσως Κατράκη
10:00 – 19:00 | Άνθρωποι που κατάγονται από ∆έντρα και Ζαρκάδια, 1η μέρα Εργαστηρίου Εργαστήριο χαρακτικής του Γιάννη Παπαδόπουλου για φοιτητές Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Φλώρινα) [ελληνικά]
Τοποθεσία: Εργαστήρια Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείου Βάσως Κατράκη
20:00 – 22:00 | Cine-tides: Of wandering islands, misty lagoons, salt marshes and the solitude of the Earth defenders, Εισαγωγή στο Vanishing Landscapes & Προβολή ταινιών με Cinema Fulgor [ελληνικά και αγγλικά]
Ταινίες:
Bloom, Helena Girón & Samuel Delgado (Ισπανία, 2023), ψηφιακό αρχείο, 18 λεπτά, Ισπανικά με αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους
La Laguna del Soldado (The Soldier’s Lagoon), Pablo Alvarez Mesa (Καναδάς, Κολομβία, 2024), ψηφιακό αρχείο, 75 λεπτά, Ισπανικά με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους
Τοποθεσία: Ταβέρνα Χαραμάδα (Διεύθυνση: Κουρκουμέλη και Εθνικής Αντιστάσεως)
Παρασκευή, 7 Μαρτίου 2025
09:00 – 20:00 | Έκθεση μουσείου ανοιχτή για το κοινό Τοποθεσία: Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσως Κατράκη
09:00 – 20:00 | Skylarking (Long Play), Ηχητική εγκατάσταση του Nuno da Luz
Η χωρική διάσταση της εγκατάστασης έχει σχεδιαστεί από τους hiboux ARCHITECTURE με υλικά ευρεθέντα στο περιβάλλον του Αιτωλικού και με χαλιά του Συλλόγου Γυναικών Αιτωλικού
Τοποθεσία: Φουαγιέ του Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείου Βάσως Κατράκη
09:00 – 17:00 | Άνθρωποι που κατάγονται από ∆έντρα και Ζαρκάδια, 2η μέρα Εργαστηρίου Εργαστήριο χαρακτικής του Γιάννη Παπαδόπουλου για φοιτητές Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Φλώρινα) [ελληνικά]
Τοποθεσία: Εργαστήρια Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείου Βάσως Κατράκη
18:00 – 19:30 | Στρογγυλή Τράπεζα: Για τα τοπία που χάνονται, Συζήτηση με τη Μαρία-Θάλεια Καρρά (TAVROS), τον Μιχάλη Κότσαρη (Πρόεδρο του Πολιτιστικού και Μορφωτικού Συλλόγου «Το Αιτωλικό»), τον Γιάννη Παπαδόπουλο (καλλιτέχνη), τον Δημήτρη Θεοδωρόπουλο (αρχιτέκτονα) και τη Φωτεινή Ξεσφίγγη (Σύλλογο Γυναικών Αιτωλικού). Συντονισμός συζήτησης: Θοδωρής Χονδρόγιαννος (δημοσιογράφος) [ελληνικά]
Σημείο συνάντησης: Κεντρική είσοδος 1ου Δημοτικού Σχολείου Αιτωλικού
Σημείωση: Η εκδήλωση αυτή ξεκινά με ένα συλλογικό περίπατο και μια προβολή σε εξωτερικό χώρο κοντά στο σχολείο και συνεχίζεται με προβολή εντός του σχολείου
20:00 – 22:00 | Cine-tides: Of wandering islands, misty lagoons, salt marshes and the solitude of the Earth defenders, Προβολή ταινιών με Cinema Fulgor
Ταινίες:
Fleur de Sel (Sea Salt Flower), Rose Lowder (Γαλλία, 2010), 16mm χωρίς διάλογο, 32 λεπτά
Jardin du Sel (Salt Garden), Rose Lowder (Γαλλία, 2011), 16mm χωρίς διάλογο, 15 λεπτά
Quiproquo, Rose Lowder (Γαλλία, 1992), 16mm χωρίς διάλογο,13 λεπτά
Σημείο συνάντησης: Κεντρική είσοδος 1ου Δημοτικού Σχολείου Αιτωλικού
Σημείωση: Η εκδήλωση αυτή ξεκινά με ένα συλλογικό περίπατο και μια προβολή σε εξωτερικό χώρο κοντά στο σχολείο
Σάββατο, 8 Μαρτίου 2025
09:00 – 20:00 | Έκθεση μουσείου ανοιχτή για το κοινό Τοποθεσία: Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσως Κατράκη
09:00 – 20:00 | Skylarking (Long Play), Ηχητική εγκατάσταση του Nuno da Luz
Η χωρική διάσταση της εγκατάστασης έχει σχεδιαστεί από τους Hiboux ARCHITECTURE με υλικά ευρεθέντα στο περιβάλλον του Αιτωλικού και με χαλιά του Συλλόγου Γυναικών Αιτωλικού
Τοποθεσία: Φουαγιέ του Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσως Κατράκη
09:00 – 10:00 | Skylarking (Short Play), Περφόρμανς του Nuno da Luz (σε συνεργασία με τον περιβαλλοντολόγο και ερευνητή Γιάννη Ρουσόπουλο)
Τοποθεσία: Εκκλησία Αγίου Νικολάου Κουνδούρου.
Συνάντηση στις 08:30 στην είσοδο του Ξενοδοχείου Αλεξάνδρα
Σημείωση: Απαιτείται δήλωση συμμετοχής – έως 20 άτομα. Στείλτε μας email στο [email protected] για να κρατήσετε θέση
11:00 – 18:00 | Άνθρωποι που κατάγονται από ∆έντρα και Ζαρκάδια, 3η μέρα Εργαστηρίου Εργαστήριο χαρακτικής του Γιάννη Παπαδόπουλου για φοιτητές Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Φλώρινα) [ελληνικά]
Τοποθεσία: Εργαστήρια Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείου Βάσως Κατράκη
11:00- 12:30 | Εκεί που κοιτάζει η πέτρα, Θεατρικό Εργαστήριο από την ομάδα Dulcinea Compania για παιδιά 8+ ετών και τους κηδεμόνες τους [ελληνικά]
Τοποθεσία: Παραδοσιακό Καρνάγιο Αιτωλικού
Σημείωση: Απαιτείται δήλωση συμμετοχής – έως 20 άτομα. Στείλτε μας email στο [email protected] για να κρατήσετε θέση
12:30-14:00 | Βιωματική ξενάγηση στη συλλογή της Βάσω Κατράκη από τον Σωτήρη Γερμανό Τοποθεσία: Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσως Κατράκη
16:00 – 17:00 | Βαρκάδα με ψαράδες σε συνεργασία με τους Ελεύθερους Αλιείς Αιτωλικού Σημείο συνάντησης: Είσοδος Ξενοδοχείου Αλεξάνδρα
Σημείωση: Απαιτείται δήλωση συμμετοχής – έως 60 άτομα. Στείλτε μας email στο [email protected] για να κρατήσετε θέση
18:00-19:00 | A place like you and me: Composing stories for transregional liminality, Προβολή διάλεξη περφόρμανς των Campus Novel [ελληνικά]
Τοποθεσία: Κτίριο Πολιτιστικού & Μορφωτικού Συλλόγου «Το Αιτωλικό»
20:00-22:00 | Cine-tides: Of wandering islands, misty lagoons, salt marshes and the solitude of the Earth defenders, Προβολή και συζήτηση με τις Sílvia das Fadas (Cinema Fulgor, Portugal) και Ειρήνη Φουντεδάκη (TAVROS) [αγγλικά]
Ταινίες:
Geographies of Solitude, Jacquelyn Mills, (Καναδάς, 2022), ψηφιακό αρχείο, 103 λεπτά, αγγλικά με ελληνικούς υπότιτλους
Von Griechenland (From Greece), Peter Nestler (Δυτική Γερμανία, Ελλάδα, 1965), ψηφιακό αρχείο, 27 λεπτά, ελληνικά με αγγλικούς υπότιτλους
Τοποθεσία: Κτίριο Πολιτιστικού & Μορφωτικού Συλλόγου «Το Αιτωλικό»
Κυριακή, 9 Mαρτίου 2025
09:00 – 17:00 | Έκθεση μουσείου ανοιχτή για το κοινό Τοποθεσία: Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσως Κατράκη
09:00 – 18:00 | Skylarking (Long Play), Ηχητική εγκατάσταση του Nuno da Luz
Η χωρική διάσταση της εγκατάστασης έχει σχεδιαστεί από τους Hiboux ARCHITECTURE με υλικά ευρεθέντα στο περιβάλλον του Αιτωλικού και με χαλιά του Συλλόγου Γυναικών Αιτωλικού
Τοποθεσία: Φουαγιέ του Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσως Κατράκη
09:00 – 10:00 | Skylarking (Short Play), Περφόρμανς του Nuno da Luz (σε συνεργασία με τον περιβαλλοντολόγο και ερευνητή Γιάννη Ρουσόπουλο)
Τοποθεσία: Εκκλησία Αγίου Νικολάου Κουνδούρου.
Συνάντηση στις 08:30 στην είσοδο του Ξενοδοχείου Αλεξάνδρα
Σημείωση: Απαιτείται δήλωση συμμετοχής – έως 20 άτομα. Στείλτε μας email στο [email protected] για να κρατήσετε θέση
11:00- 12:30 | Εκεί που κοιτάζει η πέτρα, Θεατρικό Εργαστήριο από την ομάδα Dulcinea Compania για παιδιά 8+ ετών και τους κηδεμόνες τους [ελληνικά]
Τοποθεσία: Παραδοσιακό Καρνάγιο Αιτωλικού
Σημείωση: Απαιτείται δήλωση συμμετοχής – έως 20 άτομα. Στείλτε μας email στο [email protected] για να κρατήσετε θέση
13:00 – 14:00 | Άνθρωποι που κατάγονται από ∆έντρα και Ζαρκάδια, Open Studio Εργαστήριο Χαρακτικής
Ο Γιάννης Παπαδόπουλος μαζί με τους συμμετέχοντες του εργαστηρίου θα μοιραστούν με το κοινό τη δουλειά τους [ελληνικά]
Τοποθεσία: Εργαστήρια Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείου Βάσως Κατράκη
14:00 – 16:00 | Συλλογικό γεύμα σε συνεργασία με τον Σύλλογο Γυναικών Αιτωλικού Τοποθεσία: Προαύλιος χώρος εργαστηρίων του Κέντρου Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείου Βάσως Κατράκη
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΕΩΝ
Το έργο του Nuno da Luz, με τίτλο Skylarking, θα έχει δύο μορφές: το Skylarking (Long Play) και το Skylarking (Short Play). Το Skylarking (Long Play) είναι ένας μακράς διάρκειας σταθμός ακρόασης που θα λειτουργεί συνεχώς για περίπου 72 ώρες, από την Παρασκευή έως την Κυριακή, προσφέροντας ένα ηχητικό συνεχές που συνδυάζει περιβαλλοντικούς και ήχους των στοιχείων της φύσης. Το Skylarking (Short Play) προσκαλεί τους επισκέπτες/-τριες να συμμετάσχουν σε παρατήρηση πουλιών, εστιάζοντας στην ακρόαση και μίμηση των κελαηδημάτων τους με τη χρήση της ανθρώπινης φωνής.
Οι Campus Novel, μέσα από την επιτελεστική τους προβολή με τίτλο A place like you and me: Composing stories for transregional liminality, “μεταβολίζουν” το πεδίο της οργανωμένης τάξης, τις αξιακές κρίσεις και τις κυρίαρχες αφηγήσεις για τα έμβια όντα και το περιβάλλον. Μέσα από τη δοκιμιακή τους προβολή και την επιτελεστική αφήγηση, διερευνούν το κατώφλι μεταξύ μετασχηματισμού και αισθητηριακής δυνητικότητας.
Η ομάδα αρχιτεκτόνων hiboux ARCHITECTURE εστιάζει στον χωρικό σχεδιασμό για το πρότζεκτ Vanishing Landscapes. Βασισμένοι σε τοπικά υλικά και τεχνικές της λιμνοθάλασσας και του οικισμού του Αιτωλικού, συλλέγουν ευρεθέντα υπολειμματικά αντικείμενα (abject) για να τα επανασυνθέσουν, υφαίνοντας μια νέα στρώση στις υφές του Κέντρου Χαρακτικής Τέχνης – Μουσείου Βάσω Κατράκη και των έργων που φιλοξενεί.
Το τριήμερο ερευνητικό εργαστήριο του Γιάννη Παπαδόπουλου, με τίτλο Άνθρωποι που κατάγονται από δέντρα και ζαρκάδια, εξερευνά τη φυσική ιδιαιτερότητα της περιοχής του Αιτωλικού, με έμφαση στην παραγωγή υλικού μέσω πρακτικών χαρακτικής. Το εργαστήριο απευθύνεται αποκλειστικά σε φοιτήτριες/-τές Καλών Τεχνών, προσφέροντάς τους την ευκαιρία να συνδέσουν το τοπικό περιβάλλον με καλλιτεχνικές μεθοδολογίες.
Η θεατρική ομάδα Dulcinea Compania παρουσιάζει μια βιωματική θεατρική ξενάγηση για παιδιά και τους κηδεμόνες τους. Ένας περίπατος για μικρούς και μεγάλους με αφηγήσεις που ξεπηδούν από το νερό σαν σπαρταριστά ψάρια, εικόνες που ξεκολλούν από την πέτρα και αποκτούν φωνή και κίνηση, και διαδραστικό θεατρικό παιχνίδι εμπνευσμένο από τη Συλλογή του Μουσείου Βάσω Κατράκη.
Το πρόγραμμα ταινιών Cine-tides: Of wandering islands, misty lagoons, salt marshes and the solitude of the Earth defenders σε επιμέλεια της Sílvia das Fadas (Cinema Fulgor, Πορτογαλία) μας ενθαρρύνει να σκεφτούμε βιωματικά τι σημαίνει να δημιουργούμε κοινότητες σινεμά μακριά από αστικά κέντρα.
Υποστήριξη:
Το πρότζεκτ αυτό συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Creative Europe Programme of the European Union, ως μέρος του πρότζεκτ Transformative Territories.
Το Vanishing Landscapes υποστηρίζεται από την Εθνική Τράπεζα, τον Δήμο Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, το Heinrich-Böll Stiftung Thessaloniki και το Institut français de Grèce.
Συνεργαζόμενοι τοπικοί φορείς:
Μιχάλης Κότσαρης (Εικαστικός), Γιάννης Ρουσόπουλος (Περιβαλλοντολόγος), Ελεύθεροι Αλιείς Αιτωλικού, Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσως Κατράκη, Λαογραφικό Μουσείο – Σύλλογος Γυναικών Αιτωλικού, Μονάδα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Μεσολογγίου & προστατευόμενων περιοχών Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, Πολιτιστικός & Μορφωτικός Σύλλογος “Το Αιτωλικό”, Messolonghi By Locals
Επιμέλεια:
Μαρία-Θάλεια Καρρά, Φωτεινή Σαλβαρίδη, Ειρήνη Φουντεδάκη, Μαντώ Ψαρέλλη
Συντονισμός προγράμματος:
Φωτεινή Σαλβαρίδη
Επικοινωνία:
Ειρήνη Φουντεδάκη
Οπτική ταυτότητα & γραφιστικά:
Αγγελίνα Σταβέλα
Τοποθεσίες:
Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών-Μουσείο Βάσως Κατράκη (Αιτωλικό) και άλλες τοποθεσίες στο Αιτωλικό (tbc)
Συνεργαζόμενοι οργανισμοί – Transforming Territories Network
ArtMill (Τσεχία), COAL (Γαλλία), Zone Sensible (Γαλλία), INLAND-Campo Adentro (Ισπανία), Instituto Terra Memoria (Πορτογαλία)
Χορηγός φιλοξενίας:
Hotel Alexandra Etoliko
Ιανουάριος 2024-Δεκέμβριος 2026
Ημερομηνίες δημοσίου προγράμματος:
6-9 Μαρτίου 2025
kalyvia.gr
