Μια ανακάλυψη στο Świerszczów κοντά στο Hrubieszów, ρίχνει φως στο καθημερινό συνάλλαγμα και τους κρυμμένους θησαυρούς της πρώιμης εποχής της σύγχρονης Ευρώπης.
Η ξεχωριστή αρχαιολογική ανακάλυψη πραγματοποιήθηκε κοντά στο χωριό Świerszczów, στην περιφέρεια Λουμπλίν της ανατολικής Πολωνίας. Ένας λάτρης της ιστορίας από την περιοχή, εξοπλισμένος με τον ανιχνευτή μετάλλων, ανακάλυψε μια τεράστια συλλογή νομισμάτων του 17ου αιώνα, η οποία υπολογίζεται πως περιέχει περίπου 5.000 χάλκινα και ασημένια κομμάτια.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, το εύρημα, το οποίο έχει ήδη μεταφερθεί στο μουσείο Hrubieszów, προσφέρει σπάνια στοιχεία για την κυκλοφορία του νομίσματος στη διάρκεια ενός από τους πιο ταραχώδεις αιώνες στην πολωνική και ευρωπαϊκή ιστορία.
Η τύχη του ερασιτέχνη
Την ανακάλυψη έκανε ο Grzegorz Panek, μέλος της ιστορικής – ερευνητικής ένωσης στο Hrubieszów με το όνομα “GROSSUS”.
Ο Panek, ο οποίος έχει πραγματοποιήσει πολλές εξουσιοδοτημένες έρευνες, έψαχνε σε ένα αγρόκτημα, όταν ο ανιχνευτής του εξέπεμψε το χαρακτηριστικό σήμα.
Ξεκινώντας από την ανακάλυψη μερικών διαβρωμένων χάλκινων νομισμάτων, γρήγορα κατέληξε να ξεθάβει εκατοντάδες, πολλά από τα οποία, λόγω των αιώνων διάβρωσης, είχαν κολλήσει μεταξύ τους.
Αναγνωρίζοντας τη σημασία της ανακάλυψης, ο Panek έσπευσε να ενημερώσει τις αρμόδιες αρχές. Την επόμενη μέρα, το σημείο επιθεώρησαν αρχαιολόγοι από το Zamość και ο διευθυντής του μουσείου Hrubieszów. Δεν ταυτοποιήθηκαν ευρήματα κάποιου δοχείου, ή άλλα δομικά στοιχεία, ίσως λόγω της διάβρωσης και της εντατικής αγροτικής δραστηριότητας που έχει διαταράξει σημαντικά το έδαφος, με το πέρασμα του χρόνου.
Η σύνθεση του θησαυρού
Οι προκαταρκτικές αναλύσεις, μαρτυρούν ότι, τα περισσότερα νομίσματα, είναι κομμάτια χαλκού που κόπηκαν κατά τη βασιλεία του Βασιλιάς Ιωάννη Β΄ Κάζιμιρ, μεταξύ του 1650 και του 1657.
Είναι κυρίως “boratynki,” νομίσματα μικρής ονομαστικής αξίας που κόπηκαν σε τεράστιες ποσότητες τόσο για το Στέμμα της Πολωνίας, όσο και για το Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας.
Το όνομά του, αποδίδεται στον Tito Livio Burattini, τον βασιλικό αξιωματούχο που επέβλεπε την κοπή του νομίσματος. Ένα νόμισμα boratynki σήμερα, έχει μικρή ονομαστική αξία. Αυτό που κάνει τη συλλογή ξεχωριστή, είναι ο όγκος της. Συνολικά, τα χάλκινα νομίσματα ανέρχονται σχεδόν σε 5.000 δείγματα, πολλά από τα οποία, ανακτήθηκαν λιωμένα και ενωμένα, σε συστάδες.
Μαζί με τα χάλκινα νομίσματα, η συλλογή περιείχε 29 ασημένια κομμάτια, μεγαλύτερης αξίας. Αυτά περιλαμβάνουν έξι γρόσια, τα οποία κόπηκαν στη διάρκεια της βασιλείας του Ιωάννη Β΄ Καζιμίρ Βάσα και του Γιαν Γ΄ Σομπιέσκι, καθώς και νομίσματα από τον Φρειδερίκο Γουλιέλμο από τον Οίκο των Χοεντσόλερν, τον Λεοπόλδο τον Α’, τον Κρίστιαν του Βολοσέκ και του Ιωακείμ Η’.
Χρονολογούμενα μεταξύ του 1660 και του 1705, τα ασημένια νομίσματα, μαρτυρούν ότι η συλλογή θάφτηκε στις αρχές του 18ου αιώνα. Αποσυνθεμένες ίνες υφασμάτων που βρέθηκαν μαζί με τα νομίσματα, υποδηλώνουν πως, τα έθαψαν τυλιγμένα σε υφασμάτινες τσάντες.
Ιστορική σημασία
Η ανακάλυψη προσφέρει στους ιστορικούς τη σπάνια ευκαιρία να μελετήσουν την καθημερινή κυκλοφορία του χρήματος στις αρχές του σύγχρονου πολωνικού κράτους.
Ο 17ος αιώνας, σημαδεύτηκε από πολέμους, εισβολές και πολιτική αστάθεια – συνθήκες που συχνά, ανάγκαζαν τους πολίτες να κρύβουν στο έδαφος τα χρήματά τους. Πολλές από τις συλλογές αυτές δεν ανακτήθηκαν ποτέ, είτε επειδή οι ιδιοκτήτες τους πέθαναν, ή λόγων των συνθηκών που έκαναν αδύνατη την ανακάλυψή τους.
Μπορεί η οικονομική αξία των χάλκινων νομισμάτων να είναι σχετικά μικρή, ωστόσο έχουν τεράστια ιστορική αξία. Η συλλογή δείχνει την παραγωγή, την κυκλοφορία και τη διαφύλαξη του συναλλάγματος σε μια περίοδο δραματικής οικονομικής και πολιτικής αλλαγής για την Πολωνία.
Από την ανασκαφή στην έκθεση
Η συλλογή έχει διασφαλιστεί και βρίσκεται ολόκληρη στο μουσείο Hrubieszów, για τις εργασίες συντήρησης και αναλυτικής ακαδημαϊκής ανάλυσης. Οι ειδικοί θα καθαρίσουν, καταγράψουν και διαφυλάξουν τα νομίσματα, προτού τα ετοιμάσουν για έκθεση στο κοινό.
Όταν δοθεί για έκθεση, ο θησαυρός θα προσφέρει στους επισκέπτες την ευκαιρία να συνδεθούν άμεσα με τη ζωή του 17ου αιώνα στην Πολωνικό – Λιθουανική Κοινοπολιτεία.
