Με ιδιαίτερη κατάνυξη και λαμπρότητα τιμάται κάθε χρόνο την ημέρα του Αγίου Πνεύματος η Παναγία Φανερωμένη στον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας, γνωστή και ως η «Κυρά του Βάλτου».
Το ιστορικό εκκλησάκι, μοναδικό στο είδος του, είναι χτισμένο στην είσοδο θεόσχημης σπηλιάς στους απόκρημνους βράχους που δεσπόζουν στον κόρφο του Αστακού. Εκεί, σύμφωνα με την παράδοση, βοσκοί ανακάλυψαν την εικόνα της Παναγίας σε δύσκολες εποχές, όταν αναζητούσαν καταφύγιο από τους Οθωμανούς. Μέχρι να φανερωθεί η εικόνα, λένε οι παλιοί, ένας «στοιχειωμένος ταύρος» εμφανιζόταν κάθε Δεκαπενταύγουστο στην είσοδο της σπηλιάς.
Ο ναός, σπάνιας φυσικής και πνευματικής ομορφιάς, ενσωματωμένος κυριολεκτικά στα σπλάχνα της γης, εκπέμπει μυσταγωγία. Η Αγία Τράπεζα βρίσκεται σε υγρή κόχη της σπηλιάς, φωτιζόμενη ανεπαίσθητα από φυσικά ανοίγματα στους βράχους, ενώ βαθύτερα ξεδιπλώνεται υπόγεια διαδρομή στον κόκκινο γρανίτη.
Η γιορτή της Παναγίας Φανερωμένης αποτελεί σταθμό για την περιοχή. Χωριά ολόκληρα συμμετέχουν στο τριήμερο πανηγύρι, που συνδυάζει την πίστη με το τοπικό λαϊκό στοιχείο. Από το ύψωμα της, η Παναγιά «κατευοδώνει» τα πλεούμενα, σύμφωνα με την τοπική λαϊκή παράδοση, με το καντήλι της αναμμένο.
Το προσκύνημα της Φανερωμένης στον Αστακό δεν είναι απλώς μια θρησκευτική τελετή – είναι μια ζωντανή συνέχεια της ιστορίας, της πίστης και της παράδοσης του τόπου.
Αποσπάσματα από το αφήγημα «Η Παναγία του Βάλτου» του Οδυσσέα Ζούλα.
Φωτογραφίες Τιμολέων Τσαμποδήμος
