Άλογα χωρίς γκέμια και δίχως χαλινάρια. Άλογα χωρίς σέλα και δίχως πέταλα, στον Πεταλά.
Όσοι είχαν την τύχη να τα δουν από κοντά έχουν να λένε για την ευλογία της στιγμής. Όσοι είχαν την τύχη να τα θαυμάσουν, έχουν να θυμούνται αυτή την σπάνια ομορφιά της ελευθερίας όπως αυτή αποτυπώνεται στις κινήσεις των ζώων που η φύση τα κρατά μακριά από το ανθρώπινο είδος.
Όπως ο Γιάννης Γιαννακόπουλος, ένας βετεράνος οπερατέρ από το Αγρίνιο που πριν χρόνια ήταν αυτός που κατέγραψε με την κάμερά του ένα από τα κοπάδια των άγριων αλόγων του Πεταλά της Αιτωλοακαρνανίας στο φυσικό τους περιβάλλον. Ζώα περήφανα και απρόσιτα που απολαμβάνουν την ελευθερία τους μακριά από τον ανθρώπινο πολιτισμό που κάποτε έγινε αφορμή για την σημερινή τους κατάσταση. Ήταν στα τέλη της δεκαετίας του 60 που η ανάπτυξη του πολιτισμού έβγαλε τους προγόνους αυτών των αλόγων στην πρόωρη συνταξιοδότηση από τον αγροτικό πληθυσμό της περιοχής. Τροχοφόρα μεταφορικά μέσα και πετρελαιοκίνητα γεωργικά μηχανήματα έβγαλαν στην αχρηστία τους τετράποδους εργάτες που αίφνης έγιναν ένα περιττό βάρος για ανθρώπους που δεν είχαν καμία διάθεση να τρέφουν ζώα που δεν είχαν τίποτα πια να τους προσφέρουν.
Η παράδοση θέλει πολλά από τα άλογα αυτά να εγκαταλείπονται από τους τότε ιδιοκτήτες τους στον ορεινό όγκο πάνω από το Αγρίνιο χαρίζοντάς τους μια απρόσμενη ελευθερία. Παρότι τα πρώτα χρόνια ήταν δύσκολα για τα άλογα που αίφνης βρέθηκαν απροστάτευτα σε ένα άγνωστο και επικίνδυνο λόγω των θηρευτών περιβάλλον σύντομα οργανώθηκαν και σχημάτισαν τις πρώτες αγέλες για να αντιμετωπίσουν τους λύκους και τα αγριογούρουνα της περιοχής. Έκτοτε οι αγέλες και τα άτομα που τις σχημάτιζαν πολλαπλασιάστηκαν και σήμερα οι εκτιμήσεις ανθρώπων της περιοχής κάνουν λόγο για έναν αριθμό σχεδόν 200 αλόγων που καθιστά αυτόν τον πληθυσμό ως μία από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις ελεύθερων αλόγων στην Ευρώπη.
Απετάλωτα και αναγριεμένα
Άλογα χωρίς γκέμια και δίχως χαλινάρια. Άλογα χωρίς σέλα και δίχως πέταλα εξ ου και οι ντόπιοι όταν αναφέρονται σε αυτά τα αποκαλούν με καμάρι τα “απετάλωτα του Πεταλά” ή τα “αναγριεμένα” που δεν αφήνουν άνθρωπο να τα πλησιάσει καθώς το ένστικτο είναι αυτό που τους λέει πως τίποτε καλό δεν πρόκειται να βγει από μια τέτοια σχέση. Και ποιος να τα αδικήσει αν αναλογιστεί κανείς τα άλογα που κάποιοι αδίστακτοι έχουν τα τελευταία χρόνια πυροβολήσει και σκοτώσει αφήνοντας τα κουφάρια τους να σαπίζουν στον γειτονικό κάμπο της Λεπενούς όταν τα απετάλωτα κατεβαίνουν κάποιες εποχές του χρόνου αναζητώντας λίγο νερό. Και ποιος να τα αδικήσει αν αναλογιστεί κανείς τις παγίδες που κάποιοι παράνομα στήνουν σε περάσματα του βουνού για να τα πιάσουν και να τα στείλουν λαθραία στα σφαγεία της γειτονικής Ιταλίας.
Και σαν να μη φτάνει η έλλειψη νερού που τα αναγκάζει να πλησιάζουν χωριά και οικισμούς είναι και η ολοένα υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος με διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες να μολύνουν και να υποβαθμίζουν τα ενδιαιτήματα των αλόγων που χρόνο με τον χρόνο και παρότι ο πληθυσμός τους μεγαλώνει οι δυνατότητες για εξεύρεση τροφής όλο και μειώνονται. Και κάπου εκεί τα απετάλωτα και τα αναγριεμένα έρχονται να πληρώσουν το τίμημα της ελευθερίας τους σε έναν ζωτικό χώρο που όλο και μικραίνει εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων με τα άλογα να αναγκάζονται να κατέβουν στα πεδινά, εκεί που συνήθως χαρακτηρίζονται επιβλαβή για τις ανθρώπινες καλλιέργειες και τότε αντιμετωπίζονται με δίκαννα και καραμπίνες. Όπως τα τέσσερα άλογα που έπεσαν νεκρά από σφαίρες τον τελευταίο μήνα του 2022 επειδή τόλμησαν να αναζητήσουν τροφή στα σπαρτά κάποιων κατοίκων της περιοχής μιας και κανένας φορέας μέχρι σήμερα δεν έχει αναλάβει την εκπόνηση κάποιας μελέτης για την προστασία αυτών των ελεύθερων εκπροσώπων της φυλής της Πίνδου από όπου και έλκουν την καταγωγή τους.
Οι άγριοι απόγονοι της φυλής της Πίνδου
Το άλογο της Πίνδου είναι, ίσως, η πιο γνωστή από τις φυλές αλόγων ελληνικής καταγωγής. Πρόκειται για ένα αρκετά μικρόσωμο και ανθεκτικό ζώο. Σήμερα δεν είναι απόλυτα γνωστός ο ακριβής αριθμός των ατόμων αυτής της φυλής, κυρίως όσον αφορά τα καθαρόαιμα. Σε άγρια μορφή και σε κοπάδια τα συναντά κανείς σε μερικές περιοχές της χώρας και προέρχονται από άλογα που στο παρελθόν εγκαταλείφθηκαν από τους ιδιοκτήτες τους και λόγω της μεγάλης τους αντοχής και ανθεκτικότητας κατάφεραν να επιβιώσουν. Τα πιο γνωστά από αυτά τα κοπάδια βρίσκονται στις εκβολές του Αχελώου με περίπου 40 άτομα, στις εκβολές του ποταμού Καλαμά καθώς και στις εκβολές των ποταμών Αξιού, Αλιάκμονα και Έβρου.
Τα μεγαλύτερα πάντως κοπάδια καταγράφονται στην Ροδόπη και στην Αιτωλοακαρνανία. Άλογα που το ένστικτο πλέον τα καθοδηγεί σε αυτή την ελεύθερη διαβίωση έχοντας ανασύρει την αρχέγονη μνήμη τους, μνήμη εντελώς απείραχτη και αναλλοίωτη από την μακραίωνη δουλεία. Πριν μερικά χρόνια κάποια παιδιά από το Γυμνάσιο της Λεπενούς είχαν γράψει για τα άλογα αυτά: “Αιώνες εξημέρωσης, χιλιάδες χρόνια, δεν στάθηκαν ικανά να σβήσουν τη μνήμη τους και στην πρώτη ευκαιρία η μνήμη της άγριας ζωής επανήλθε, χωρίς ποτέ να την διδαχτούν, επανήλθε αυτούσια, καθώς θα συνέβαινε ακόμα και στον άνθρωπο, αν βρισκόταν σε συνθήκες ανάλογες. Τα κοιμισμένα γονίδια ξυπνούν και ενεργοποιούνται ξανά”.
Πηγή: rosa.gr
