Ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών γίνεται πλέον πιο ευέλικτος και γρήγορος, περιορίζοντας δραστικά τις παρεμβάσεις των πιστωτών και επιταχύνοντας τη διαδικασία αναδιάρθρωσης των χρεών.
Οι καθυστερήσεις από τράπεζες και servicers τελειώνουν, ενώ όσοι κινδυνεύουν από πλειστηριασμό αποκτούν νέες δυνατότητες διάσωσης της περιουσίας τους, ακόμα και την τελευταία στιγμή.
Με τις νέες αλλαγές, οι ρυθμίσεις για ευάλωτους οφειλέτες εγκρίνονται αυτόματα και υποχρεωτικά, χωρίς περιττές διαπραγματεύσεις. Παράλληλα, όσοι βρίσκονται μια «ανάσα» πριν από τον πλειστηριασμό μπορούν πλέον να ενταχθούν στη διαδικασία ρύθμισης έως και 20 ημέρες πριν από την προγραμματισμένη εκποίηση του ακινήτου τους.
Απόδειξη της επιτάχυνσης του μηχανισμού είναι οι 30.515 επιτυχείς ρυθμίσεις που έχουν ήδη ολοκληρωθεί, εκ των οποίων 9.339 μόνο το 2023 και 1.575 εγκρίσεις τον Ιανουάριο του 2025. Ο εξωδικαστικός παύει να είναι ένα δαιδαλώδες γραφειοκρατικό σύστημα και μετατρέπεται σε μια πραγματική λύση για όσους δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους.
Οι βασικές αλλαγές που ευνοούν περισσότερους οφειλέτες είναι οι εξής:
• Υποχρεωτική αποδοχή ρύθμισης από τράπεζες και Δημόσιο: Οι τράπεζες και το Δημόσιο δεν μπορούν πλέον να απορρίψουν ρυθμίσεις για ευάλωτους οφειλέτες – η πρόταση αναδιάρθρωσης εγκρίνεται αυτόματα (Ν. 5072/2023).
• Διπλασιασμός του ορίου για τεκμαιρόμενη συναίνεση πιστωτών: Δανειολήπτες με μη εξυπηρετούμενες τραπεζικές οφειλές έως 300.000 ευρώ εντάσσονται αυτόματα σε ρύθμιση, χωρίς να απαιτείται έγκριση των πιστωτών.
• “Κούρεμα” έως 28% στις οφειλές: Το ποσοστό διαγραφής των χρεών αυξάνεται, φτάνοντας έως και 28% για επιλεγμένες κατηγορίες οφειλετών.
• Σταθερό επιτόκιο 3% για τρία χρόνια: Όλες οι ρυθμίσεις μέσω εξωδικαστικού – είτε αφορούν το Δημόσιο, είτε τις τράπεζες και τους servicers – θα έχουν ανώτατο σταθερό επιτόκιο 3% για τα τρία πρώτα χρόνια.
• Υποχρεωτική πρόταση ρύθμισης πριν από πλειστηριασμό: Οι πιστωτές υποχρεούνται να καταθέσουν πρόταση ρύθμισης τουλάχιστον τρεις μήνες πριν από τη διεξαγωγή του πλειστηριασμού, δίνοντας στους οφειλέτες μία τελευταία ευκαιρία να διασώσουν την περιουσία τους.
• Δυνατότητα ρύθμισης μέχρι και 20 ημέρες πριν τον πλειστηριασμό: Οι οφειλέτες που έχουν λάβει ειδοποίηση πλειστηριασμού μπορούν να ενταχθούν στη ρύθμιση μέχρι και 20 ημέρες πριν από την προγραμματισμένη διαδικασία.
Κλείσιμο
• Για τους ευάλωτους δεν απαιτείται προκαταβολή, ενώ για τους υπόλοιπους προβλέπεται προκαταβολή 10% ώστε να «παγώσει» η διαδικασία.
• Ρύθμιση χρεών ακόμα και για εταιρείες σε εκκαθάριση: Τα συνυπόχρεα πρόσωπα επιχειρήσεων που έχουν τεθεί σε εκκαθάριση μπορούν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους προς το Δημόσιο.
• Παράταση της προστασίας πρώτης κατοικίας: Η προθεσμία ένταξης στο πρόγραμμα προστασίας της πρώτης κατοικίας επεκτείνεται για τέσσερις επιπλέον μήνες, δίνοντας περισσότερο χρόνο στους οφειλέτες να διασώσουν το σπίτι τους.
• Ειδική ρύθμιση για δάνεια με εγγύηση του Δημοσίου: Όσοι έχουν δάνεια με κρατικές εγγυήσεις μπορούν πλέον να ενταχθούν στον εξωδικαστικό μηχανισμό, με δυνατότητα διαγραφών και παράτασης του χρόνου αποπληρωμής.
Πρακτικά, ο εξωδικαστικός μηχανισμός αλλάζει ριζικά, δίνοντας τη δυνατότητα σε περισσότερους οφειλέτες να ρυθμίσουν τα χρέη τους με όρους που δεν αφήνουν περιθώρια άρνησης από τους πιστωτές.
Τα τελευταία χρόνια, η πρόοδος στη μείωση του ιδιωτικού χρέους είναι σημαντική, όπως αποτυπώνεται στα επίσημα στοιχεία. Το μη εξυπηρετούμενο ιδιωτικό χρέος νοικοκυριών και επιχειρήσεων μειώνεται σταθερά, καθώς τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στο σύνολό τους – τόσο σε τράπεζες όσο και σε servicers – έχουν πέσει από 92 δισ. ευρώ το 2019 στα 67 δισ. το γ’ τρίμηνο του 2024. Η πτωτική αυτή πορεία αναμένεται να συνεχιστεί χάρη στις σχετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης.
Το ιδιωτικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ έχει σταθερά καθοδική πορεία (93,3%) και παραμένει κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (125,3%).
Τέλος, αναφορικά με τη μείωση των κόκκινων δανείων στις τράπεζες, μέσω του προγράμματος «ΗΡΑΚΛΗΣ», οι τράπεζες πέτυχαν αξιοσημείωτη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στα χαρτοφυλάκιά τους. Το γ’ τρίμηνο του 2024, το ποσοστό μειώθηκε στο 4,6%, από 40,6% το 2019, καταγράφοντας επίπεδα χαμηλότερα ακόμα και από την περίοδο πριν από την κρίση.
Στέλιος Κράλογλου-protothema.gr
